top of page

"THE GREAT OUTDOORS ... heerlijk, maar hou het veilig!"

Avontuur

Laten we eens op AVONTUUR gaan!

Wat betekent dit precies? 

Wat betekent dit voor jou en wat betekent dit voor jouw metgezellen? Is dit identiek? 

Kan je met eenzelfde activiteit allemaal samen een avontuur beleven? Is dit individueel afhankelijk? 

​

Download de presentatie 'veilige natuurbeleving'. 

 

durbuy.jpg

Veilige natuurbeleving

In de AVONTURENSPORTSECTOR ben je eigenlijk een beetje 'organisator van risico's'. Je balanceert constant tussen het zoeken van uitdagingen (dus vaak ook risico's) en het beheren van risico's. Eliminatie van ieder risico is vaak het makkelijkst, maar hoe help je dan de klanten die op zoek gaan naar avontuur? 

Je wilt dus biedt risico's aan op een veilige wijze. Risicomanagement is niet gelijk aan het wegnemen van ieder risico.

Download en lees deze tekst van Dries De Ruytter grondig en onthoud de essentie. 

Een grondige kennis van de specifieke wetgeving is handig als organisator en begeleider van de activiteiten in 'the outdoors'. Maar het gebruik van 'gezond verstand van een voorzichtig en redelijk persoon' en het doorlopen van onderstaand schema brengt je al ver. 

Afbeelding7.jpg

We leggen de uitdaging die we wensen aan te bieden in de weegschaal met de risico's die we hiervoor moeten creëren. 

 

We maken een onderscheid tussen:

  • aanvaardbare risico's

  • onaanvaardbare risico's

​​

(voorbeeld uit de winterbergsportsector: er is meestal wel een kans op een lawine. Risicoloos is het bijna nooit. Ze meten het risico op een lawine en geven het een waarde. Vanaf een bepaalde waarde is het risico onaanvaardbaar en zullen pistes sluiten.)

(voorbeeld 2 uit canyoningsector: vanaf een bepaalde waterstand is het risico op hard contact met bodem te groot waardoor een strong NIET gedaan mag worden.)

​

Om de risico's te evalueren kunnen we onderstaand schema gebruiken. 

 

risicobeheer.png

Bij avontuurlijke activiteiten is er uiteraard ook een zekere aanvaarding van risico's.

MAAR ... Aanvaarding van risico bij deelname aan een activiteit is een moeilijke zaak, voornamelijk bij het organiseren van activiteiten voor kinderen. Bij het zien van onderstaande foto's worden sommige ouders al nerveus. 

 

We merken een verschuiving op (schema hieronder). Helpen jullie mee om deze op een goede wijze terug te keren? In het hoofdstuk 'actieve en speelse natuurbeleving' vind je reeds vele initiatieven die hierop inspelen. 

Afbeelding1.png

Wapen je met argumenten om de sceptici en hun 'ja, maar is dit wel veilig' op een correcte manier te weerleggen. Laten we er samen voor zorgen dat de slinger van het spel niet doorslaat naar de kant van overregulatie en overbescherming.  

Afbeelding4.png
Afbeelding3.png

Via het platform van risicovol spelen vind je heel wat info om goed georganiseerd aan de slag te gaan.

Bij risicovol spelen gaan kinderen aan de slag met spannende, uitdagende en avontuurlijke activiteiten, waarbij het risicio bestaat op een (kleine) verwonding. 

Tijdens het risicovol spelen testen en verleggen kinderen hun grenzen door nieuwe activiteiten uit te proberen en hun angsten te overwinnen. De opwinding, spanning en trots die kinderen ervaren tijdens het ontdekken en opzoeken van hun grenzen maakt dat kinderen risicovol spelen heel leuk vinden. https://www.veiligheid.nl/risicovolspelen/spelsuggesties

risicovol spelen kan op verschillende manieren, zie hieronder de 6 belangrijkste categorieën: 

Afbeelding8.png

Uiteraard mogen we niet blind zijn voor risico's en angsten van mensen! Onverantwoorde activiteiten organiseren (en slecht risicomanagement) is NIET duurzaam. Het resulteert in: 

  • dalende reputatie

  • rechtzaken / schuldig verzuim / ... 

  • verlies van goede medewerkers

  • dalend vertrouwen bij klanten

  • verlies van klanten

  • verlies van geld

veiligheid en avontuur goed in balans gelegd? 

Safety Management

 

Als verantwoordelijke in de avonturensportsector is kennis omtrent safetymanagement essentieel. 

​

Er worden heel wat specifieke opleidingen aangeboden om veilig aan de slag te gaan in de avontuurlijke outdoorsector. Dit zijn enkele voorbeelden: 

​

Via deze link kan je een boek bestellen omtrent safetymanagement in de hoge risicosporten sector. https://www.buitensportinstructeur.nl/sportfoliocios/literatuur/. Dit moet je niet studeren voor deze module, maar zeer interessant boekje voor wie hier professioneel verder in wenst te gaan). 

​

De werking en de wetgeving in de sector is niet gelijk in de verschillende Europese landen. EC-OE deed een vergelijkende studie en kwam tot enkele gemeenschappelijke kenmerken en richtlijnen.

(bron: Non-regulatory measures related to the safety of outdoor leisure activities in the EU)

 

Vanuit veiligheidsoogpunt zijn er vijf belangrijke onderling verbonden onderdelen van vrijetijdsactiviteiten in de buitenlucht, die tegelijkertijd moeten worden aangepakt om een passend veiligheidsniveau voor zowel de betrokken klanten als de betrokken personeelsleden te waarborgen. De vijf componenten van vrijetijdsactiviteiten in de buitenlucht zijn als volgt:

  1. Management: Dit behandelt algemene kwesties (interne procedures) betreffende de onderneming die verantwoordelijk is voor de levering van de dienst. De belangrijkste kwesties hierbij zijn vervoer, reisorganisatie, verkoopvoorwaarden (klachtenafhandeling), onthaal en administratie, personeelsorganisatie, noodsituaties, enz.

  2. Animatoren: De persoon, of het nu een personeelslid of onderaannemer is, die verantwoordelijk is voor het leveren van de service in het veld. Afhankelijk van het land en de activiteit zijn er verschillende namen die gebruikt worden, zoals 'Instructor', 'Guide', 'Coach', … Opleiding vormt hierin een belangrijk onderdeel.

  3. Klanten: De klant vertegenwoordigt een 'consument' die voor de dienst betaalt. Hieronder vallen de maatregelen specifiek met betrekking tot klanten en interpersoonlijke relaties tussen de klant en de animator.

  4. Omgeving: Een belangrijk punt voor dit onderdeel is risicobeoordeling vanwege de de ‘externe’ factoren zoals de weersomstandigheden en de 'intrinsieke' moeilijkheid van de activiteiten en . Dit kan worden opgesplitst in vijf subsectoren binnen de buitenlucht, naar analogie met het EQFOA-project:

    1. Subsector 1: Meer & zee

    2. Subsector 2: Sneeuw

    3. Subsector 3: Aarde (inclusief groepswandelen, paardrijden, roping en schieten)

    4. Subsector 4: Stroom (o.a. rivierafvaarten)

    5. Subsector 5: Lucht

  5. Uitrusting / materiaal: Dit vertegenwoordigt het assortiment dat gebruikt wordt voor de levering van de service. Het woord ‘uitrusting’ verwijst naar zaken als een paar ski's, een mountainbike, een kano of zelfs een paard, enz., evenals de specifieke technische kwesties die nodig zijn voor de juiste en veilige gebruik van het gereedschap/ de apparatuur, waaronder zaken als opslag, onderhoud en reparatie. Naast de focus op het juiste gebruik van de outdoor leisure tools, onderdeel heeft ook betrekking op industriële normen  (ISO, CEN) en op de  CE markering (waarin wordt verklaard dat de producent bevestigt dat de apparatuur voldoet aan de veiligheid, omgevingsbeschermingseisen).

 

​

De veiligheid in de buitenlucht kan niet volledig worden vastgesteld omdat een, twee of slechts drie van de componenten volgens veilige referenties werken. Integendeel, veiligheid in de buitenlucht is direct gekoppeld aan het feit dat elk van de vijf componenten worden verzorgd volgens professionele, erkende of geaccepteerde referenties. Dit betekent dat wat de vrijetijdsactiviteiten in de buitenlucht betreft, veiligheid te wijten is aan het feit dat management EN personeel EN klanten EN omgeving EN apparatuur veilig, gecontroleerd, aangepast, geschikt en getraind is.

​

In België is BFNO (https://bfno.be/) dé beroepsorganisatie ifv veiligheid in de buitensportsector. Heel wat buitenportorganisaties (geen vzw's) zijn lid bij deze federatie en streven naar het behalen van 1 van hun labels te behalen. Het hoogste label in hun veiligheidsbegeleidingssyteem is 'Safety Approved Practices'. Daarnaast bieden ze o.a. ook verzekeringen, juridisch advies en publicaties & wetgeving aan. 

​

​

Afbeelding9.png

De Europese koepel is EC-OE (http://ec-oe.eu/). Deze Europese federatie streeft naar een eenmaking in normeringen en diploma's binnen de sector. hun grootste verwezenlijking is het diploma 'Outdoor Animator' (vrijblijvende info via de European Learning Syllabus for Outdoor Animators). 

OPDRACHT 'safety manager'

 

​Je start met een kennis een eigen bedrijf op, waarbij je avontuurlijke kampen voor kinderen organiseert. Deze kampen zijn opgebouwd zoals het kamp in onderstaande aftermovie. Je zal de kampen nooit zelf geven, maar uiteraard ben je eindverantwoordelijke voor de veiligheid van de werking. 

Maak per 2 de beleidsacties voor het safetymanagement op, op basis van de 5 bovenstaande componenten en de brontekst van EC-OE. 

aftermovie OUtdoor Valley zomerkamp

Safetymanagement is één iets. Maar hoe ga je om met angstige klanten?

​

Angst

​

OOK EEN ANGSTIGE KLANT PROBEER JE TEVREDEN TE STELLEN! Door individuele aandacht te schenken, op voorhand correct te informeren, gerust te stellen, graduele exposure aan te bieden, bewijs te tonen van veilige omgeving, …  Goed opgeleid personeel is essentieel!

​

Als outdoor animator denk je zeer vaak aan de psychologische (individueel/sociaal) en fysieke veiligheid van jouw deelnemers en jezelf. 

In de avonturensport sector is ANGST iets waar je dagelijks mee in aanraking komt. Een basiskennis  en goede aanpak / begeleiding is dan ook belangrijk.

​

Acute angst kan je krijgen wanneer er een alarm afgaat als gevolg van een prikkel (het zien van afgrond of een gevaarlijk dier) . Er wordt dan een spontane fight or flight reactie uitgelokt. Deze reactie wordt beslist door de interpretatie van de prikkel waarna beslist wordt of het een veilige of onveilige situatie is. Deze acute angst uit zich in spierspanningen, trillingen, beven, versnelde ademhaling en hartslag en transpireren. Angst is dus iets natuurlijk en niet altijd iets slechts. Het helpt je veilig te houden. 

Chronische angst heeft ook andere gevolgen zoals buikpijn, diarree, duizeligheid, flauwvallen en slaapproblemen. (Huisman, Flapper, Halverdijk, L’Hoir en Van Weel, 2010)

Angst lokt in het lichaam veel verschillende reacties uit. Één van de belangrijkste is het aanmaken en verspreiden van verschillende hormonen zoals adrenaline en cortisol. Adrenaline lokt de fight or flight reactie uit. Hierdoor ga je actie ondernemen. (van der Ploeg, 2013) Cortisol zorgt voor de gespannenheid / stress die iemand ervaart bij angst. Het helpt ook om een situatie langer te doorstaan (Gijsen, 2008)​

Een fobie kan worden gedefinieerd als een intense, specifieke en overmatige angst voor een object of een situatie die op zich geen reëel gevaar vormt.

Meestal doet de persoon er alles aan om het huiveringwekkend object of een specifieke situatie te vermijden. Door deze situaties of objecten te vermijden, wordt de angst in stand gehouden (Rangaraj en Pélissolo, 2003).

Een fobie is dus een angststoornis. Deze angst is continu en de personen die een fobie hebben zijn zich bewust van het feit dat hun angst irrationeel is maar toch blijven ze de fobie hebben. Vaak is enkel het idee van datgene waar een persoon een fobie voor heeft voldoende om een reactie uit te lokken. Vanaf wanneer een angst je hindert in het dagelijks leven spreekt men van een fobie. 

Een fobie kan een overdreven vorm zijn van je instinct of een fobie kan ook ontstaan zijn door iets wat je meegemaakt hebt of omdat je ouders hun extreme angsten hebben doorgegeven aan jou.

​

Een aantal angsten / fobieën waar je zeker en vast mee in aanraking komt als outdoor animator

  • claustrofobie / engtevrees (tijdens speleo) = angst voor kleine of afgesloten ruimtes

  • arachnofobie / spinnenfobie (bij slapen in open lucht, speleo, ...) zal ook zijn intrede maken wanneer je de speleologie activiteiten moet begeleiden. Fobie voor teken kunnen we hier ook onder rekenen.  ​
  • sociale-angst (tijdens teambuildingactiviteiten) = de angst die mensen voelen in of voor contact met andere mensen. Je bent bang bekeken te worden, je bent bang de verkeerde dingen te zeggen of kritiek te krijgen, je bent bang om te beginnen blozen, zweten, trillen, flauwvallen of overgeven. Uit angst gaan mensen sociale situaties vermijden, wat de angst op zich vaak verergert. 

  • acrofobie / hoogtevrees (dé angst waar je het meest mee in aanraking komt als avonturensportmonitor). Maar let op: het is niet altijd een vrees voor hoogtes maar bij klimactiviteit gewoon een angst om te vallen (valangst)! 

​

optische en cognitieve hoogtevrees

Behandeling van fobie

Hoogtevrees

Er wordt geschat dat tot 28% van de populatie last heeft van hoogtevrees. (Brandt en Huppert, 2014)

Hoogtevrees kan omschreven worden als een gezonde angst. Het zorgt voor veiligheid en behoedzaamheid gespitst op het lichaam en de omgeving. Hierdoor houdt het lichaam zich scherp voor mogelijke gevaarlijke situaties. Het is dus als het ware een beschermingsmechanisme van het lichaam.

In bovenstaand filmpje praten ze over 2 soorten van hoogtevrees, maar er zijn er meerdere. Hieronder een iets uitgebreider lijstje: 

​

  • optische hoogtevrees (instinctief). Deze soort komt voor wanneer een persoon een instant besef krijgt van de hoogte en hierdoor angst krijgt. Dit is een automatische reactie van je lichaam op de hoogte. Deze kan zowel stimulerend als negatief zijn. Sommigen worden hierdoor juist meer gedreven om de opdracht snel te voltooien terwijl anderen gewoon blokkeren en niet meer verder kunnen met de activiteit. (van den Berg, Krämer en Grootaerts, 2006)

  • cognitieve hoogtevrees. Hierbij krijgt een persoon last van angst door de eigen gedachten op hoogte. Dit gaat van doemdenken over het eigen kunnen tot de angst hebben dat er iemand gaat duwen met een val tot gevolg. De persoon in kwestie begint dus vaak te ver na te denken over een situatie waardoor deze angstig wordt terwijl de persoon dit in de eerste instantie vaak niet was.

  • constructiehoogtevrees. Bij deze vorm twijfelt de persoon aan de veiligheid van materialen of constructies. Er is geen vertrouwen in deze zaken en hierdoor angst krijgt de persoon angst (vb. op een brug)

  • plaatsvervangende hoogtevrees. Hierbij staat de persoon in kwestie niet zelf op hoogte maar krijgt de persoon last van hoogtevrees door het zien van anderen op hoogte. Dat kan zowel door het life zien van iemand op hoogte als door een filmpje of dergelijke. Deze vorm wordt niet altijd meegerekend als hoogtevrees omdat de persoon zelf niets te maken heeft met hoogte.  (van den Berg, Krämer en Grootaerts, 2006). Bekijk het filmpje 'plaatsvervangende hoogtevrees' hieronder.

  • dieptevrees. Hierbij heeft de persoon in kwestie niet echt last van hoogtevrees omdat de persoon niet in de hoogte zit. Deze persoon heeft last van angst door besef van diepte onder hem/haar. Dat kan bv bij zwemmen in een diep meer of in de zee en ineens merken dat ze de bodem niet zien. (van den Berg, Krämer en Grootaerts, 2006)

  • De extremere versie van hoogtevrees, hoogtefobie of ook wel acrofobie genoemd beïnvloed ook het dagelijks leven van de persoon. De persoon in kwestie reageert onredelijk en de angst is altijd zeer aanwezig. Er is niet enkel last in specifieke situaties maar het dagelijks leven gaat er alles aan gedaan worden om hoogtes te vermeiden. Er is dus sprake van een functionele beperking. (Hoevenaars, 2002)​​​

Why are we afraid of heights? Acrophobia & vertigo

Plaatsvervangende hoogtevrees? FEAR OF HEIGHTS TEST (99.99% will fail) - Acrophobia Test 

Wat zijn de oorzaken van hoogtevrees?

  • De meest voorkomende oorzaak van hoogtevrees is instinctief. Bijna alle mensen hebben deze vorm in mindere of meedere mate.  Het zit immers zo ingeprogrammeerd in het menselijke brein. Dit valt te bewijzen met de proef van het jonge kind en de glazen box. Hierbij wordt het kind op het overdekte deel van de box gezet en staat 1 van de ouders naar de andere kant en die laat het kind kruipen over de box. Bij het glazen gedeelte zal de baby even twijfelen om verder te gaan omdat het kind het hoogteverschil ziet. (van den Berg, Krämer en Grootaerts, 2006)

  • Angst voor het onbekende. Nog nooit eens geklommen op een rotswand? Nog nooit op een snelle rivier in een bootje gezeten? 

  • Het lichaam van een mens verandert doorheen de jaren en dat brengt nieuwe kansen maar ook nieuwe gebreken met zich mee. Daarom kan het zijn dat hoogtevrees maar op latere leeftijd komt.

  • Er zijn ook nog oorzaken te vinden in een schrikreactie of traumatische ervaring. De persoon die hierdoor last heeft van hoogtevrees heeft dus ooit in zijn leven iets meegemaakt op hoogte dat hij of zij ervaren heeft als een traumatisch iets. Dit kan gaan van een val met een breuk tot gevolg tot een uitschuiver op een ladder zonder zware fysieke gevolgen.

  • Gebrek aan controle. Mensen die graag controle hebben over zaken kunnen ook hoogtevrees hebben omdat ze geen controle kunnen hebben over de hoogte waar ze zich op bevinden. Dat houdt in dat ze dus de hoogte niet naar hun wil kunnen veranderen op het moment dat ze willen. Ze zijn als het ware afhankelijk van hun omgeving. Deze oorzaak zie je ook vaak terug komen bij mensen met vliegangst. (van den Berg, Krämer en Grootaerts, 2006)

  • Weersomstandigheden zoals onweer kunnen ook voor (meer) angst zorgen. Hevige wind combineren met een groepswandeling aan een cliff? 

  • Door de evenwichtsproblemen kan een persoon zich angstig voelen door het gebrek aan evenwicht of de zekerheid van goed evenwicht. (van den Berg, Krämer en Grootaerts, 2006)

​

Bij angst word de persoon hyperwaakzaam. Hierdoor is men vooral bezig met zichzelf en de mogelijke dreiging. De aandachtprocessen zien een mogelijke dreiging waardoor de focus enger wordt en volledig gericht op die dreiging. Men krijgt een stijging in arousal en er ontstaat een verhoogde moeite voor vermijding. Dit resulteert in 2 vervelende bijproducten: 

  • Geen aandacht meer voor andere mensen of stimuli

  • Ongelijkheid in de gewenste concentratie! Oog voor taak?

​​

Als de selectieve aandacht bewijs vindt voor betrouwbare veiligheid, dan zal de angst afnemen en uiteindelijk verdwijnen. In een nieuwe of potentieel bedreigende situatie, dan is de informatie die de persoon verzameld heeft open voor interpretatie

  • ​Goedaardige interpretatie kan ervoor zorgen dat angst daalt

  • Misinterpretatie van bv. lichamelijke sensaties kan leiden tot angst voor hartaanval, hoge niveaus van angst, paniek, ...

​​

Ziet het materiaal van jouw bungeejump er nog nieuw en betrouwbaar uit? :-) 

​

​

9dc6724be7a850b517a50428e957af62.jpeg

Het kan verondersteld worden dat mensen die kwetsbaar zijn voor angst de meeste situaties die nieuw/intimiderend zijn binnenstappen met verwachtingen die op voorhand goed gevormd zijn.

MAAR ... het is niet altijd een vrije keuze! Denk aan de organisatie van schoolsportdagen, teambuildings, vrijgezellenfeesten, ... Soms word je al dan niet tegen je zin meegesleurd in een activiteit waar je angstig van wordt. Dan is het voor jou als begeleider niet zo evident om voor iedereen een bevredigende dag te voorzien. 

​

Tips voor de monitor

  • Herken de symptomen. Veel voorkomende directe reacties op angst op hoogte zijn duizeligheid, paniek/ doodsangst, rampscenario bedenken, schokkerig bewegen, het gevoel hebben in de diepte gezogen te worden, trillen, concentratieverlies, denken te vallen, algemeen gespannen gevoel, verkrampen, hartkloppingen, hyperventileren, huilen, twijfelen aan veiligheid van zichzelf en de materialen, zware benen, zweten en misselijkheid. (Swaen en Sterk, 2006)

  • Bevraag je deelnemers voor de start van de activiteit! Zo ben je op de hoogte en kan je jouw gedrag (en mogelijks ook de activiteit) aanpassen. Onderschat de verlammende effecten van angst niet! Betalende klanten komen ook NIET om getraumatiseerd terug naar huis te gaan.  

  • Raad de angstige mensen aan om GEEN cafeïne houdende producten te eten of te drinken. Cola, koffie, energiedrankjes, ... laat ze maar staan! Het kan je angstgevoelens versterken. 

  • Mindfulness of een andere relaxatieoefening zoals ademhalingsoefeningen kunnen angst-remmend of kalmerend werken.

    • Mindfulness is een aandachtvolle aanwezigheid in het hier en nu. Met een diep bewustzijn van wat je denkt en voelt (lichamelijk en emotioneel) in het moment zelf. Het is een training van de kwaliteit van je aandacht. (bron: Dirk Lavege). Tracht te genieten van de kleine dingen, ervaar minder stress, pieker minder en tot kom tot bewustere beslissingen. Je kan beter omgaan met uitdagingen (Dewulf, 2019).

      • Wat zie ik? Wat doe ik? 

      • Wat denk ik? Wat voel ik? 

      • en merk dat op een vriendelijke manier op

      • Denk aan positieve dingen in uitdagende situaties. Visualiseer wat je wilt. Probeer je rustig te houden door diep adem te halen en steun te zoeken bij mensen die je vertrouwt. 

    • Wees dus niet mindless (= automatische piloot, 'puppie mind', slaaf zijn van je denkende oordelende geest)

    • Als je lacht maken gebruik je bepaalde spieren in je gezicht. Gebruik van die spieren geeft een signaal aan de hersenen om meer neurotransmitters (de boodschappers in de hersenen) af te geven die ervoor zorgen dat we ons vrolijker en optimistischer voelen.
      Een goede glimlach kan al voldoende zijn :-) 

    • Ademhalingsoefeningen. voorbeeld - buikademhaling: (op dit moment heb je al jouw aandacht gericht op een enkel gebaar. Je geest is niet bezig met iets anders, noch met externe stimuli, noch met de gedachten die door je hoofd gaan. Je bent gewoon afgestemd op je ademhaling, langzaam en stil)

      • Ga zitten of liggen en kijk naar boven. Sluit je ogen, ontspan je schouders en probeer de spanning los te laten. Daarnaast kun je een hand op je buik leggen en een andere op je borst.

      • Adem diep en langzaam door je neus. Je zou moeten opmerken dat je buik stijgt en je borstkas uitzet (zonder dat deze te veel omhoog komt).

      • Adem langzaam uit door je mond en houd je kaak ontspannen. Merk op hoe je buik daalt en je borstkas weer normaal wordt.

      • Herhaal dit meerdere keren. Om de effecten te verbeteren, inhaleer je in vier hartslagen en adem je uit in vier hartslagen, in een poging om die vier hartslagen langer te laten duren. Je kunt zelfs betere effecten krijgen als je na een paar herhalingen je adem in houdt voordat je vier hartslagen uitademt. Het is nog beter als je vier hartslagen in je adem in houdt, zonder op adem te komen.

  • Praat over je angst met je vrienden of familie die mee zijn. Zo krijg je een goed beeld van je angst. Wanneer heb je hoogtevrees? Wat voel je dan? Wat gebeurt er met je lichaam? 

  • Vraag de deelnemers wat de excuses zijn om het niet te doen. Leer hen de excuses die ze gebruiken te herkennen. Excuses zijn niet gelijk aan de waarheid. Het zijn maar gedachten. Je hoeft ze niet te volgen.

  • Geef zo weinig mogelijk toe aan je angsten en ga angstaanjagende situaties niet uit de weg. Ga de confrontatie aan en besef dat paniek ook terug overgaat. Doe dat wel geleidelijk (GRADUELE exposure therapy, bvb. via VR zoals in het filmpje hieronder van https://www.ovrcome.io/). Ifv hoogtevrees: ga eerst eens een boek lezen op een (laag) balkon voor je in een boom of op een hoge ladder kruipt. Push jezelf niet te hard. Te grote stappen kunnen je angst verergeren.

​

Zoek een filmpje omtrent jouw angst op deze playlist 

https://www.youtube.com/@oVRcomeApp/featured

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

  • Bereid je mentaal voor op je lichamelijke symptomen (trillen, hartkloppingen, zweten). Als je er niet van wegloopt, verdwijnen ze na een tijdje vanzelf.

  • Angstige personen dicht bij je houden tijdens de activiteiten. Vaak zijn het de avontuurlijke, minder angstige kinderen die vooraan bij de monitor lopen. Terwijl andere kinderen vaak veel meer de begeleiding of de rustgevende aanwezigheid van een monitor / expert nodig hebben. 

  • bewijs dat de activiteit veilig is:

    • management: kwaliteitscontroles, tonen van eventueel safety approved label, ... ​

    • materiaal: dagelijkse keuringen, vernieuwing materiaal, ...

    • begeleiders: bijscholingen en kwalificatienormen

    • omgeving: controleerde rotsformaties, perfect weer, geen wind, ... 

  • Voorzie differentiatie in jouw activiteiten (pro- en regressies)

    • voorbeeld progressie tijdens via ferrata:

      • blinddoek aanhouden ​

      • 1 voet vastgebonden aan andere persoon

      • een angstige persoon door de activiteit loodsen 

      • rugzak met alle materiaal meenemen waardoor evenwicht anders wordt

    • voorbeeld regressie tijdens via ferrata​

      • uitklimparcours (tonen dat je kan proberen en mogelijks ontsnappen na het klein stukje)​

      • diverse levels voorzien 

  • Vier elke kleine prestatie en blijf doorgaan! Herken MOED! Sommige mensen die een schijnbaar zeer eenvoudige oefening doen moeten soms al hun moed bijeenrapen om dit te doen. Vaak gaan de complimenten naar de mensen die alles durven en zonder aarzelen uitvoeren. Maar hier is weinig moed voor nodig. Ze hebben op dat moment geen angst. 

​

MOED IS NIET DE AFWEZIGHEID VAN ANGST, MAAR DE INTENTIE & ACTIES OM DE AANWEZIGE ANGST TE OVERWINNEN! 

​

  • Aanbieden van VRET virtual reality exposure therapie). Dit blijkt al effectief vanaf de eerste keer dat de persoon dit doet. Hier gaat men gebruik maken van exposure in vivo, waarbij een persoon blootgesteld wordt aan de prikkel die en angst doet voelen. Meestal worden de prikkel GRADUEEL verhoogd. Dit zorgt voor een gewenning aan de prikkel die normaal angst zou oproepen en hierdoor is er een algemene reductie van het angstniveau. Alleen bij VRET gaat men niet fysiek de prikkel opzoeken maar toont men deze in VR. Dit brengt enkele voordelen met zich mee: het is tijdbesparend, het biedt de persoon meer privacy, het is laagdrempeliger, het is “alleen maar virtueel”, meer controle door de therapeut, de situatie kan aangepast worden indien nodig (Emmelkamp, 2002). Bij het deeltje omtrent graduele exposure therapie vind je ook een voorbeeld van VRET. 

oVRcome app - overcome your fears

Wat is graduele exposure therapy? 

hoogtevrees - ZeroPhobia app

VR - Richie's plank experience

Doe eens gratis zelftest omtrent hoogtevrees: https://www.zerophobia.app/nl/screener/ 

Stanford University research - VR Exposure Therapy

OPDRACHT 'angsten'

Stel ... je bent outdoorbegeleider en je bent verantwoordelijk voor een groep klanten die een via ferrata moet doen. Waarschijnlijk zitten er wel wat klanten bij de hoogtevrees hebben. 

Maak een checklist op - voor jezelf en voor jouw medebegeleiders - om hier constructief mee om te gaan. Dit moet een checklist zijn die in snel raadpleegbaar moet zijn tijdens de activiteit. Checklist:

  • vóór aanvang van activiteit

  • tijdens activiteit 

  • na activiteit 

​

Touwenactiviteiten

​

Ook angstige mensen moeten op een volkomen veilige wijze hun touwenparcours kunnen aflegen.

Veel bedrijven kiezen voor hun high risk activiteiten voor welbepaalde beveiligingssystemen. Hieronder 2 populaire systemen: 

CliC-iT

ExpoGlider

Deze systemen hebben dan bijhorende opleidingen. Zo heb je bijvoorbeeld de opleidingen van Exponent: https://www.exponent-cts.com/index.php/touwenparcours.

​

​

Mountainbiken​

Van alle populaire outdooractiviteiten zal mountainbiken (MTB) één de activiteiten zijn met de meeste accidenten. Het is een sport waarbij vaak en veel gevallen wordt, al dan niet met ernstige letsels. Als MTB begeleider leg je de focus op preventie. Het is constant balanceren tussen een veilige situatie creëren met voldoende ruimte voor avontuur / uitdaging. 

​

Download de cursus MTB (dit moet je niet studeren, ter inspiratie)

​

Bekijk deze video's. Ze helpen je alvast om jouw MTB activiteit op een veilige manier te begeleiden: 

​

5 Ways To Improve Your Climbing | Mountain Bike Tips

How To Climb Efficiently | Mountain Bike Skills

5 EPIC Descent Tips

How To Set Your Saddle Height – MTB Pro Tips

Top 5 Beginner Mountain Bike Mistakes | MTB Skills

How To Get The Perfect Body Position On Your bike

Top 10 Essential MTB Skills –Handling Tips

Top 10 MTB Setup Mistakes - And How To Avoid Them!

Eerstehulp

Desondanks kennis van alle tips ... een EHBO kennis en ervaring zal vaak van pas komen! Zorg ervoor dat je bijgeschoold blijft.

Hieronder de minimale inhoud van je outdoor EHBO pakketje (in elke begeleidersrugzak - niet enkel tijdens MTB activiteiten - moet er een pakketje zitten)

  • Pincet / tekentang 

  • Instant coldpack

  • Normaal gaasverband

  • Elastisch steunverband

  • Driehoeksverband 

  • Compressieverband

  • Kledijschaar

  • Nooddeken

  • Zonnecrème

  • Ontsmettingsmiddel

  • Handschoenen

  • Thermometer 

  • Compressen voor brand- en schaafwonden (niet inklevend)

  • Flamigel 

  • Steriele compressen

  • Plakkers

  • Cutane hechtstrips

  • Watjes

  • Rol fixeerpleisters

  • Blaarpleisters / valse huid

  • Toiletpapier 

  • Fluitje 

  • Extra: water

  • Extra: suikerrijke voeding

​

Hieronder vind je EHBO kennis die je frequent zal nodig hebben: 

TEEK - vermijd ziekte van Lyme

Gesloten blaar doorprikken en verzorgen

Gesloten blaar
Gesloten blaren laat u het beste dicht. De blaar doorprikken kan voor onnodige infecties zorgen. Plak de blaar eventueel af met een tweedehuidspleister (Compeed, Secondskin,...) om de druk te verlichten. 
Als een blaar strak gespannen staat met geel wondvocht en naar alle waarschijnlijkheid toch stuk zal gaan, of als ze erg pijnlijk is, kan het het aangewezen zijn om ze door te prikken. 

Gesloten blaar openprikken
• Was de omgeving van de blaar voorzichtig met water en zeep. Bij gebrek aan water kan u ontsmettingsmiddel gebruiken (bij voorkeur een waterig, niet kleurend middel, zoals Hibidil, Hacdil of Iso-Betadine, geen eosine of mercurochroom). 
• Was uw handen en trek zo mogelijk steriele handschoenen aan.
• Neem een dunne steriele naald of een blarenprikker. Bij gebrek aan een steriele naald kan u de naald enkele minuten in ontsmettingsalcohol dompelen. De naald verhitten is geen veilige methode. Houd de naald evenwijdig met de huid en prik aan de basis van de blaar op verschillende plaatsen. Zorg dat u alleen de bovenhuid doorprikt en niet de onderliggende huid, anders gaat de blaar bloeden. 
• Druk het vocht met een schone zakdoek of steriel gaasje door het gaatje uit de blaar. 
• Haal het vel van de blaar niet weg. 
• Ontsmet de wonde met een waterig, niet-kleurend ontsmettingsmiddel. 
• Plak de blaar af met een speciale kleefpleister, compres of tweedehuidverband. 

Open blaar
• Reinig de wond met water en zeep en eventueel ontsmetten. 
• Knip daarna met een fijn schaartje de losgekomen huid weg, zodat u een gave wondrand krijgt. Hou de wondfranjes eventueel vast met een pincet om beter te kunnen knippen. Leg het pincet en het schaartje eerst gedurende 2 minuten in ontsmettingsalcohol en droog ze nadien af met een steriel kompres of laat ze in de lucht drogen.
• Ontsmet de wonde met een ontsmettingsmiddel.
• Breng gedurende enkele dagen een speciale kleefpleister, compres of tweedehuidverband. 

Geïnfecteerde blaren
Soms kan een open blaar infecteren. De huid kleurt rood, voelt warm en pijnlijk aan en er komt troebel gelig vocht uit de wond. In dit geval is het nodig om de wond geregeld te reinigen en te ontsmetten. Als de infectie na enkele dagen niet vermindert, raadpleegt u het best een arts.

Blaren voorkomen

Blaren ontstaan door langdurige of hevige wrijving van de huid. Meest voorkomende plek zijn is de voet (bij wandelen, lopen, voetballen, skiën, enz.). Knellende schoenen, de naad van een sok of een plooi in de kous, zand of een steentje in de schoen zijn aanleidingen van wrijving. Ook plotseling stoppen op te harde vloeren, bv. bij basketbal of tennis, verhoogt de wrijving met de schoen en is een oorzaak van blaren. Spitten, hout hakken, roeien, tennissen en rolstoelsporten geven vooral blaren waar het materiaal het meest stevig tegen de hand drukt. Fietsers krijgen dan weer blaren op de billen door de wrijving van het zadel.
Schoenen
• Zorg voor goed passende en ingelopen schoenen. De voeten mogen niet te veel speelruimte hebben. 
• Leren schoenen ademen beter dan kunststof, wat vooral tijdens warm weer te merken is, en zetten zich na verloop van tijd volgens de voet.
• Een schoen moet aangepast zijn aan de ondergrond waarop je wandelt. Ook al is het warm, sandalen op een steenachtige ondergrond zorgen voor sterke wrijving.
• Span ze goed aan, maar je tenen moeten vrij kunnen bewegen
Sokken
Draag een zeer dunne synthetische sok zonder naden aan de binnenkant en draag daarover een dikkere, naadloze sok. 
Voor sommige sporten (bv. tennis) worden er aangepaste sokken verkocht. Ze zijn verstevigd op specifieke risicoplekken, waardoor de wrijving vermindert en de kans op blaren afneemt.
Inlegzolen
In sommige gevallen kunnen inlegzolen blaargevoelige plaatsen ontlasten. Laat je adviseren in een goede buitensportzaak. Slechte inlegzolen kunnen het probleem verergeren.
Tapen
Gevoelige plaatsen kun je afplakken met speciale pleisters tegen blaren (genre Compeed), kleefpleister, sporttape of een beschermende huidspray. Ze schermen de huid af tegen rechtstreekse wrijving en helpen om de druk over een groter oppervlak te spreiden. Een Compeed pleister moet voor het aanbrengen altijd één minuut opgewarmd worden in je handpalmen.
Voetverzorging
• Was je voeten alleen met koud water en zónder zeep. Anders wordt de huid zachter. Droog de huid tussen uw tenen goed af en laat uw voeten even aan de lucht drogen alvorens uw sokken aan te doen.
• Laat eelt regelmatig wegnemen door een voetverzorger. Te veel eelt kan aanleiding geven tot blaren. Bovendien zijn blaren onder eelt pijnlijk en moeilijk te behandelen.
• Gebruik eventueel talkpoeder om tussen uw voet en de sok te strooien. Blaas het overtollige poeder wel weg, anders gaat dit klonteren. Herhaal dit ook tijdens de wandeling. 
• Tijdens de middagstop: trek je schoenen en sokken even uit. Hierdoor kan overtollig vocht verdampen. Maak je voeten eventueel nat met koud water. Droog ze zorfgvuldig af. Eventueel kun je je sokken daarna verwisselen of binnenstebuiten dragen.
• Na de wandeling: direct schoenen en sokken uit. Voeten spoelen in koud water. 

(bron: gezondheid.be)

Hoe werkt zonnenbrand?

Zo werkt zonnecrème

Zonnebrand of hitteslag

Een zonnesteek is een uitgesproken vorm van verbranding door een te langdurige zonneblootstelling, vooral van nek en hoofd. 
Een hitteslag kan ook zonder sprankeltje zon! Ons koelsysteem kan falen bij bvb vochtige tropenwarmte (waarbij zweet niet kan verdampen) of een grote spierinspanning. In dit geval hebben we het echter niet over een zonnesteek, maar over oververhitting of door de hitte bevangen zijn.
Een zonnesteek en hitteslag zijn meestal het gevolg van zout- en vochtverlies.

Zon hoeft niet echt. Vochtige tropenwarmte (waarbij zweet niet verdampt) of een grote spierinspanning kunnen voldoende zijn om een hitteslag te hebben.
Arbeiders aan hoogovens of in serres, marathonlopers, renners enz zijn kandidaten voor een hitteslag. Ook slecht ventilerende kleding kan vermijden dat warmte uit het lichaam verdampt bijvoorbeeld bij een bejaarde die te warm aangekleed in de zon zit. Maar ook bij iemand die in volle zon op het strand in slaap valt, bij een zuigeling in een oververhitte wagen...

Meestal kan je zelf een zonnesteek of een milde hitteslag verzorgen. Zolang de patient bewust blijft, voldoende zweet en de lichaamstemperatuur lager blijft dan 38 graden C kan je zelf het slachtoffer verzorgen. 
Een zonnesteek is meestal niet echt ernstig, maar omdat de klachten sterk lijken op een hitte- of zonneslag, wat wél een ernstige toestand is, is toch altijd enige voorzichtigheid geboden.
• Ga onmiddellijk uit de zon en blijf enkele dagen uit de zon.
• Bedek de blote huid met natte, koele doeken. Probeer de doeken om de vijf minuten opnieuw nat te maken. Een ventilator kan er voor zorgen dat de afkoeling nog beter is.
• Neem een douche met zeep om de zonnebrandcrèmes weg te spoelen.
• Drink veel water, met kleine slokjes.
• Als er blaren optreden, dek ze dan af met droge, steriele verbanden.
• Als de huid rood en pijnlijk is, raadpleeg dan een arts of apotheker.
Ook als de symptomen verergeren of niet binnen de 24 uur verdwijnen, kunt u het best een arts raadplegen.

Hypothermia / onderkoeling

Wat moet je doen als begeleider:

  • patiënt op beschutte plaats leggen

  • trek alleen doorweekte kledij uit en vervang door droge kledij. 

  • leg het hoofd enigzins lager dan het lichaam

  • dien warme zoete drank aan

  • controleer continu hartslag en ademhaling

En voor wie dit nog niet wist ... drink geen alcohol in dergelijke situaties. Het verwijdt de bloedvaten, waardoor je kostbare lichaamswarmte kan ontsnappen en de onderkoeling alleen maar groter zal worden. 

bottom of page